Εικοσιφοίνισσας, μονή

Γυναικείο μοναστήρι της ανατολικής Μακεδονίας, στο νοτιοανατολικό άκρο του νομού Σερρών, χτισμένο σε μια απότομη χαράδρα του Παγγαίου. Εξαρτάται από τη μητρόπολη Δράμας. Για την ονομασία του μοναστηριού, που λεγόταν και ΚοσυφίνισσαΚοσύνιτσα (= Κόσνιτζα, Κοσίνιτζα· σλαβικός τύπος που σημαίνει καλάθι), υπάρχουν διάφορες εκδοχές. Σύμφωνα με μία από αυτές, ένας κότσυφας υπέδειξε στον κτήτορα, όσιο Γερμανό, μια πηγή νερού. Μία άλλη, που φαίνεται και η επικρατέστερη, υποστηρίζει ότι η λέξη Κοσυφοίνισσα είναι παραφθορά της λέξης Φοινίσσουσα ή Εικοσιφοίνισσα και προέρχεται από την εικόνα της Παναγίας Αχειροποιήτου που έχει κόκκινο χρώμα (= εικών φοινίσσουσα). Το μοναστήρι ιδρύθηκε μετά τον 10o αι. Καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξή του έπαιξε ο οικουμενικός πατριάρχης Διονύσιος Α’. Ο Διονύσιος, ο οποίος, μετά την οριστική του παραίτηση το 1490 αποσύρθηκε στο μοναστήρι όπου και πέθανε, θεωρείται μάλιστα και ο δεύτερος κτήτοράς του. Το καθολικό χτίστηκε και ιστορήθηκε μεταξύ 1837-42 στη θέση μικρότερου ναού του 11ου αι. Υπέστη πολλές καταστροφές και ιδιαίτερα το 1917, οπότε χάθηκε η πλούσια βιβλιοθήκη του με τη συλλογή των 430 πολύτιμων χειρόγραφων κωδίκων, ενώ δεινοπάθησε επίσης και κατά τη βουλγαρική κατοχή 1941-45. Ανακαινίστηκε μετά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο και το 1971 χτίστηκε ο νέος ξενώνας. Στο σκευοφυλάκιο υπάρχουν, μεταξύ άλλων κειμηλίων, άμφια και εκκλησιαστικά σκεύη, σταυροί και λειψανοθήκες.